Fecaal Occult Bloed Testen
on
Fecaal Occult Bloed Testen
Het Analytisch Diagnostisch Centrum (ADC) deelt mee dat de fecale immunochemische test (FIT), ook wel immunologische fecaaloccultbloedtest (iFOBT) genoemd, vanaf 1 mei 2023 beschikbaar is voor iedereen.
Deze test wordt sinds 2020 voor deelnemers van de landelijke darmkanker screeningsprogramma van Fundashon Prevenshon gehanteerd. Met de FIT worden bloedsporen in feces gedetecteerd, hetgeen kan duiden op de aanwezigheid van een geavanceerd adenoom of een colorectale carcinoom.De gouden standaard bij het opsporen van deze aandoeningen is de coloscopie, die belastend is voor de patiënt. De bruikbaarheid van de kwantitatieve FIT overstijgt het bevolkingsonderzoek en zal nu ook voor de reguliere diagnostiek worden ingezet [1]. Dit geldt voor de groep die niet in aanmerking komt voor de bevolkingsscreening vanwege bijvoorbeeld de leeftijdscategorie.
Ontwikkeling
Zoals de meeste bepalingen hebben ook occult bloed testen een ontwikkeling doorgemaakt. De klassieke test voor het opsporen van bloedsporen in de ontlasting, de benzidinetest, is vanwege de lage sensitiviteit en de carcinogene effecten van benzidine in de jaren ‘50 geëlimineerd. Het werd vervangen door de goedkope guaiac test, die voorafgaande dieetmaatregelen vergt en niet specifiek is voor humaan bloed. In de jaren ’90 werd de fecale immunochemischetest (FIT) ontwikkeld die berust op de specifieke detectie van humaan bloed door antistoffen die gericht zijn tegen humaan hemoglobine. Een aantal voordelen van de FIT is dat de sensitiviteit hoger is dan van de guaiac testen, er geen interferenties zijn en het automatiseerbaar is [2, 3].
Voorheen heeft het ADC voor het detecteren van sporen bloed in feces al veelal gebruik gemaakt van sneltesten gebaseerd op de immunochemische methode. Het aflezen van de uitslag van deze kwalitatieve testen is subjectief en om de sensitiviteit te verhogen dient er vaak herhaaldelijk getest te worden gedurende een relatief korte periode. Met de introductie van deze test zal er een inhaalslag worden gemaakt in efficiëntie en kwaliteit: slechts 1 monsterafname (die patiënten zelf kunnen doen) en het proces is geautomatiseerd! Het advies in het kader van het bevolkingsonderzoek (BVO) is tot nu toe om iedere twee jaar een controle uit te voeren voor personen van 55 tot 75 jaar [4, 5]. Op Curacao wordt momenteel 50 tot 75 jaar gehanteerd voor BVO-deelnemers.
Bepalingsprincipe
Er wordt automatisch een monster uit de afname buis gehaald en gemengd met reagens (latex bolletjes waarop antistoffen tegen humaan hemoglobine zijn gekoppeld). Met behulp van turbidimetrie wordt de binding tussen het aanwezige Hb in de feces en de antistoffen tegen Hb gemeten. Er wordt gebruikgemaakt van afname buizen en reagens van Sentinel Diagnostics en analyseapparatuur van Siemens Healthineers.
Aanvragen
U kunt de FIT zowel digitaal als via een aanvraagformulier aanvragen. De test wordt door deSVB vergoed en kan zowel door huisartsen als medisch specialisten worden aangevraagd. Per 1 mei 2023 zullen alle aanvragen voor Occult bloed testen omgezet worden in een FIT/iFOBT. Het advies betreft de testfrequentie bij asymptomatische patiënten is om dit gelijk te houden aan de frequentie in het kader van het bevolkingsonderzoek. Gezien de lage cut-off, is de test bij symptomatische patiënten een degelijk minder invasief alternatief maar de coloscopie blijft de gouden standaard.
Instructies patiënt
Er is een speciale afnamebuis voor het verzamelen van de feces. Hierin zit een stabiliserende buffer om te voorkomen dat de Hemoglobine in het monster afbreekt. Patiënten kunnen zelf de bemonstering doen en de buisjes kunnen bij alle ADC prikposten opgehaald worden.
Hierbij krijgen ze een instructiefolder mee waarin geïllustreerd staat hoe ze het bemonsteren kunnen doen en waar ze rekening mee moeten houden. Na de afname brengen zij het buisje met het feces monster terug naar een van de prikposten van het ADC.
Afkapwaarde
De afkapwaarde die gehanteerd wordt voor de FIT is 47 ng/ml . Dit is de waarde die tevens gebruikt wordt voor de huidige darmkanker screening BVO op Curaçao (275 ng/ml inNederland). Bij een positieve uitslag (bloed in ontlasting) is nader onderzoek m.b.v. colonoscopie sterk aan te bevelen. Bloed in ontlasting betekent niet dat de patiënt darmkanker heeft, het kan ook een andere oorzaak hebben. De patiënt moet doorverwezen worden naar een MDL arts voor een darmonderzoek (colonoscopie) om de oorzaak van bloed in ontlasting op te sporen. Zo kan darmkanker in een vroeg stadium ontdekt worden en voorstadia kunnen worden verwijderd.
Contact
Afdeling KlinischeChemie en Hematologie
Dienstdoende Klinisch Chemicus
Dr.L. Dikkeschei of Prof. Dr. V. Scharnhorst
Telefoon :+5999 668 2232
E -mail: bdikkeschei@adcnv.com, VScharnhorst@adcnv.com
Klinisch Academisch Medewerker
Dr. S. van Trikt-Verbrugge
Telefoon :+5999 661 0011
E- mail: s.vantrikt-verbrugge@adcnv.com
Indien u vragen heeft naar aanleiding van deze brief, kunt u altijd contact met ons opnemen.
Literatuur:
- Juul, Hornung, Andersen, Laurberg, Olesen et Vedsted. The value of using the fecal immunochemical test in general practice on patients presenting with non-alarm symptoms of colorectal cancer. British Journal of Cancer (2018) 119:471–479
- Frasa et Bonfrer. Laboratoriumtesten voor onderzoek naar darmkanker. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2017; 42: 219-223
- Schreuders, Grobbee, Spaander et Kuipers. Advances in Fecal Tests for Colorectal Cancer Screening. CurrTreat Options Gastroenterol. 2016; 14: 152–162.
- Ballinger et Anggiansah. Colorectal cancer BMJ 2007; 335:715-8
- https://www.rivm.nl/Onderwerpen/B/Bevolkingsonderzoek_darmkanker_voor_professionals